فراهم شدن بستر شبکه‌های قادر و کارآمد توسط مراکز تکنولوژی اطلاعات و قابلیت‌های روزافزون آنها (چه در بستر شبکه‌های LAN و چه در بستر شبکه‌های WAN) مایه شده است لغایت مدیران مراکز و سازمان‌های گوناگون به اندیشه استفاده بهینه از این فناوری برآیند، یکی از این طرح ها سیستم ویپ یا (VoIP Voice over IP) می‌باشد.

ویپ(VoIP) چیست؟

ویپ (VoIP) مخفف عبارت Voice over Internet Protocol است که با نام تلفن اینترنتی یا IP تلفنی نیز از آن یاد می شود. این تکنولوژی امکان استفاده از اینترنت به منظور برقراری مکالمات تلفنی را فراهم می‌نماید و در سنجش با تلفن‌های سنتی مبتنی بر خطوط سیم، از تکنولوژی دیجیتال بهره‌گیری می‌کند. در واقع، با به کارگیری فنآوری VoIP، صدا توسط بسته‌های اطلاعاتی IP و از راه اینترنت ارسال می گردد.

ویپ (VoIP) می‌تواند به منظور تامین خواسته فوق از سخت افزارهای شتاب‌دهنده کاربرد کند و یا از آن در محیط بر پایه کامپیوترهای شخصی بهره‌گیری گردد. شبکه‌های مبتنی بر IP بر روی تمامی شبکه‌ها حمایت می‌شود. از آنگونه شبکه سازمان‌ها، شبکه‌های خصوصی، شبکه‌های عمومی، شبکه‌های کابلی و همچنین شبکه‌های بی سیم.

ویپ (VoIP) در واقع بر روی تمامی شبکه‌ها قابل اجرا است.

ویپ چیست؟

ویپ(VoIP) چگونه کار می کند؟
در گذشته ای نه چندان دور، پیشگامان عرصه‌های علمی به این نتیجه رسیدند که می‌توان یک سیگنال را به صورت دیجیتال و در یک مسافت طولانی ارسال نمود. به این منظور باید پیش از ارسال سیگنال، آن را با استفاده از یک مبدل آنالوگ به دیجیتال (ADC) و مجددا آن را به آنالوگ تبدیل نمود.

فناوری ویپ(VoIP) همانند آنچه اشاره گردید پیشه می‌کند. در ابتدا، صدای دیجیتال شده در بسته‌های اطلاعاتی قرار می‌گیرد و بعد از ارسال در مقصد مجددا به صدا تبدیل می‌‌شود. با اندوخته اطلاعات به فرمت دیجیتال می‌توان بر روی آنها کنترل بهتری را اعمال نمود. مثلا می‌توان آنها را فشرده، مسیرشان را تعیین و یا به یک فرمت جدید تبدیل نمود.

شبکه‌های مبتنی بر پروتکل TCP/IP از بسته‌های اطلاعاتی IP تشکیل می‌گردند که دربرگیرنده یک هدر (برای مهار ارتباطات) و یک payload به قصد مبادله دیتا است. فن آوری VoIP از بسته های اطلاعاتی IP به قصد جنبش در شبکه و رسیدن به مقصد پایانی کاربرد می‌کند.

مزایای استفاده از ویپ( VoIP) نسبت به PSTN (شبکه تلفنی سوییچ عمومی)
در سررسید استفاده از خطوط PSTN، کاربران عملا هزینه موعد کاربرد شده توسط شرکتی که مدیریت خط PSTN را برعهده دارد، پرداخت می‌نمایند و هر اندازه که بیشتر با تلفن گفتگو نمایند هزینه بیشتری را نیز باید پرداخت نمایند. علاوه بر این، نمی‌توان به طور همزمان با بیش از یک شخص گفتمان نمود.

در تکنولوژی ویپ (VoIP) می توان هر سررسید و با هر شخصی تبادل نظر نمود. کافی است که در آن مقطع زمانی سایر افرادی که شما می‌خواهید با آنان تبادل نظر نمایید نیز به اینترنت متصل شده باشند. مکالمه برپا شده لغایت موعد دلخواه (مستقل از هزینه‌های مربوطه) می‌تواند ادامه یابد. علاوه بر این، در یک سررسید با چندین نفر گفتمان نمود. در زمان تبادل نظر با دیگر کسان و به طور همهنگام می‌توان با آنان داده‌هایی همانند تصاویر، نمودارها و عکس ها ویدیویی را نیز مبادله نمود.

سوییچ مداری ابتدایی ترین سیستم‌های به کار رفته در شبکه‌های تلفن طی 100 سال بازپسین است، تماس‌هایی که داخل چنین شبکه‌ای استوار می‌شوند یک خط تلفن را به واسطه بستگی دو نقطه گوناگون اشغال می‌کنند. به این قصد تماس‌های استوار شده را یک مدار می‌نامند. این طریق بنیاد شبکه‌های تلفنی عمومی یا PSTN است.

اگر مبنای خطوط تلفن را فیبرهای نوری در نظر بگیریم، در چنین حالتی مکالمات دیجیتالی شده طرفین، در هر دو سوی خط (ارسال و دریافت) با نرخ سرعتی مساوی 64 گیگا بایت بر ثانیه منتقل می‌شود، که در مجموع برای هر دو طرف برابر 128 Kbps است. در این نوع ارتباط هنگامی که گرد از طرفین صحبت می‌کند طرف دیگر به آن گوش می‌دهد؛ به این معنی که در هر موعد فقط نیمی از ارتباط فعال است و عملا نیم سایر ظرفیت ارتباطی به هدر می‌رود، در ضمن در هر مکالمه تلفنی بخش قابل توجهی از طول سررسید مکالمه را خاموشی (هیچ یک از طرفین صحبتی نمی‌کنند) برپایی می‌دهد.

اما در نظام ویپ(VoIP) قادریم تا بسته‌های دیجیتالی را که تنها در بر گیرنده مکالمات طرفین است روی خطوط تلفن ارسال کنیم و از ارسال ادامه داده‌ها شامل کل سررسید مکالمات و خاموشی میان آنها بازداری کنیم. این فرمایش بنیاد شغل شبکه های سوییچ تلفنی بسته را ساختن می‌دهد.

بنابراین شبکه‌های تبادل داده نمی‌توانند از سیستم سوییچ مداری بهره‌گیری کنند، بلکه برخلاف آنها که وابستگی را بطور پیوستگی استوار می‌سازند، درازا هر ارتباط به شکل مقطع و براساس حجم داده‌های ساختن دهنده هربسته، تعیین و استوار می‌شود، این روند به شکل زیر اتمام می شود:

رایانه آغاز (فرستنده)، داده‌ها را به شکل بسته‌های کوچک در آورده و یک نشانی که بیانگر مشخصات مقصد باره عقیده است به آن الصاق می‌کند.
هر بسته شامل اطلاعاتی است که می تواند از فایل‌های موسیقی، تصویر، متن و یا نامه الکترونیکی برپایی شده باشد.
رایانه فرستنده هر بسته را برای نزدیک‌ترین روتر موجود در شبکه ارسال می‌کند، روتر فوق نیز پس از دریافت بسته آن را به نزدیک‌ترین روتر به رایانه مقصد، منتقل کرده و از آنجا برای کامپیوتر مقصد ارسال می‌شود.
تکنولوژی ویپ (VoIP) از روش قبل گفته برای ارائه خدمات تلفنی بهره می‌برد. ویپ(VoIP) مزایای زیادی نسبت به نظام سوییچ مداری دارد. برای مثال انتقال چندین مکالمه مقارن روی یک خط تلفن و کاهش هزینه بر اساس کاهش درازا سررسید مکالمه از مزایای فوق هستند. چنانچه یک مکالمه را از راه خط تلفن عادی در شبکه سوییچ مداری به مدت 10 دقیقه استوار کنیم، باید خرج 10 دقیقه مکالمه را پرداخت نماییم اما در روبرو یک تماس تلفنی مشابه در سامانه VoIP فقط 3.5 دقیقه از 10 دقیقه فوق را در بر خواهد گرفت و کاربر تنها خرج 3.5 دقیقه را می‌پردازد. از طرفی زمانی مساوی 6.5 دقیقه از 10 دقیقه، خط تلفن آزاد است، بنابراین خط، این گنجایش را خواهد داشت که دو یا چند مکالمه همهنگام روی آن سپریدن گیرد.

از دیگر مزایای سیستم های ویپ (VoIP ) می طاقت به موارد ذیل اشاره نمود:
در صورتی که شما یک شبکه کابلی حاضر داشته باشید و در صدد راه‌اندازی سیستم VoIP باشید، سایر به‌ازای هر تلفن تحت شبکه، سایر نیازی به کابل کشی مجدد ندارید.
انتقال امکانات IPPBX و یا خطوط PSTN را به مکان‌های سایر در سیستم های VoIP امکان پذیر است.
در سیستم های VoIP، علاوه بر صدا می‌توان تماس تصویری نیز برقرار نمود. همچنین کیفیت صدا در این نوع سیستم خیلی بهتر از سیستم های PSTN است.
از نظر برقرای تماس‌های تلفنی با امنیت بالا، سیستم‌های VoIP حائز امنیت خیلی بالاتری نسبت به سیستم های PSTN می باشند.
تمام تماس های درونی یک سازمان، حتی اگر در چندین شهر یا کشور باشند رایگان خواهد بود.

آشنایی با تجهیزات ویپ( VoIP)

آشنایی با ساز و برگ ویپ

IPPBX در ویپ
IP PBX احد از راهکارهای بسیار مفیدی است که در ساختار تکنولوژی ویپ (VoIP) ارائه می‌شود. برای آشنایی با IP PBX ها بهتر است مروری داشته باشیم به PBX هایی که در حال آماده بین بسیاری از سازمان‍‌ها و شرکت‌ها، دستگاه‌های شناخته شده‌ای هستند.

(PBX Private Branch Exchange) دستگاه‌های تلفن مرکزی یا سانترال‌ها هستند که در شرکت‌ها و سازمان‌ها نقش بنیادین در برپایی ارتباطات تلفنی بر دوش دارند. این دستگاه‌ها خطوط تلفن‌های داخلی را به صورت آنالوگ یا دیجیتال بروی جفت مسی تلفن فراهم می‌نمایند . قابلیت‌های این دستگاه‌ها برای کاربران فعلی این سیستم شناخته شده است؛ که مهمترین آن فراهم کردن خطوط تلفن درونی است. با به کارگیری فناوری ویپ(VoIP) این دستگاه‌ها به پهنه نوینی وارد شده‌اند. اساس این دگرگونی در اثر استفاده این فناوری از شبکه‌هایی مثل اینترنت است که امروزه در هر نقطه‌ای دست یافتنی است . ترکیب تکنولوژی VoIP در دستگاه‌های PBX دودمان جدید این دستگاهها را به هستی آورده که آن را با اسم IP PBX می‌شناسند.

این سیستم علاوه بر آنکه تمام امکانات سیستم‌های تلفن سانترال را پشتیبانی می‌کند امکانات زیاد متنوع دیگری را نیز فراهم کرده است. از آنگونه آن می طاقت به موارد ذیل اشاره نمود:

امکان برقراری تماس چندین کاربر (Video/Audio) با یکدیگر به چهره کنفرانس
استفاده از سیستم های رمزنگاری برای امنیت بیشتر
سیستم Voice Mail
امکان انتقال تماس‌ها
امکان ضبط تمامی مکالمات
امکان تعریف فاکس سرور مجازی اختصاصی برای تمام داخلی‌ها
امکان تعریف IVR (پاسخگویی خودکار)
امکان Call Back برای تماس از خارج با سیستم از طریق تلفن
امکان گرفتن پشتیبان از تنظیمات سیستم، مکالمات، گزارشات و بازگرداندن آن در مواقع نیاز
امکان تعریف موزیک چشمداشت متفاوت برای تک تک داخلی‌ها
امکان اینترکام و پیج کردن تمام داخلی ها با یکدیگر به صورت همزمان و تک تک
استفاده از سازوکار های فشرده سازی مکالمات برای کاهش قابل ملاحظه پهنای باند
انواع تلفن‌
IP Phone:
تلفن های IP بهترین گزینه برای سیستم‌های بر پایه IPPBX می‌باشند. دکمه‌های این تلفن‌ها قابل برنامه‌ریزی اند که امکانات بسیاری را در پسندیدن کاربر پیمان می دهد. بعضی از انواع این تلفن‌ها چندین ورودی خط تلفن دارند که با این ویژگی میتوانید بیشتر از یک تماس به درونی ها (Extension) را مدیریت کنید. در شکل زیر یک IP Phone که ساخت شرکت Yealink است، را مشاهده می‌نمایید.

تلفن های IP برای سیستم های مبتنی برIPPBX

Analog Phone:
تلفن‌های آنالوگ، تلفن‌های معمولی هستند که به خط تلفن وصل می‌شوند. در حالت عادی نمی‌توان از این تلفن در ساحل IPPBX کاربرد کرد. برای این امر بیچارگی است از دستگاه ها و یا کارت هایی که دارای پورت FXS هستند استفاده نمود.

SoftPhone:
نرم‌افزاری است که برروی PC، لپ تاپ یا Smart phone ها نصب می‌شوند و تحت SIP یا IAX با IPPBX بستگی برقرار کرده و همانند یک IPPhone عمل می‌کند. برای به کارگیری این تلفن‌های نرم‌افزاری، احتیاج به اسپیکر، میکروفن و یا هدست است.

از مثال Soft Phone های معتبر، می‌توان به Xlite، Express talk، Zoiper و غیره اشاره نمود. این تلفن‌ها برای اکثر پلتفرم‌ها مثل لینوکس، مک و حتی ویندوز در دسترس می‌باشند.

ویپ(VOIP) گیت وی:
یک VOIP gateway پیوستگی سیستم تلفنی ویپ(VoIP) به شبکه مخابراتی تلفن آنالوگ را امکان پذیر می‌کند. گاهی به این تجهیزات گیت وی‌های IP نیز گفته می‌شود. این گیت وی‌ها وظیفه تبدیل مکالمات تلفنی خطوط تلفن به بسته‌های داده را بر عهده دارند. در ضمن گیت وی‌ها عکس این عمل را نیز اتمام می‌دهند و تماس‌های اینترنتی را به مکالمات تلفنی آنالوگ تبدیل می‌کنند.

(ATA Analog Telephone Adapter):
این دستگاه‌ها درگاه‌های مبدل تلفن آنالوگ می‌باشند که از راه آن امکان دسترسی به خطوط PSTN با تلفن‌های آنالوگ معمولی فراهم می‌شود. این مودم‌ها از طرفی با اتصال به شبکه و پیوستگی با IPPBX و تبدیل خطوط VoIP این سیستم به آنالوگ، امکان پیوندیدن گوشی‌های معمولی به این سیستم را فراهم می‌نمایند.

معرفی ویپ gateway

FXO Gateway:
این گیت‌وی های به خطوط تلفن شهری متصل می‌شوند. به عبارت دیگر تماس‌هایی که از خطوط آنالوگ پایدار می‌شوند، بدست این گیت وی ها به مکالمات ویپ(VoIP) تبدیل می‌شوند و به سمت تلفن‌های ویپ (VoIP) ارسال می‌شوند.

FXS Gateway:
این گیت‌ وی ها به گوشی‌های تلفن متصل می‌شوند. به عبارت سایر این گیت وی ها تماس‌های تلفنی گوشی‌های آنالوگ را بر روی شبکه ارسال می‌کنند.

Digital Gateway:
این گیت وی ها که معمولا بها بالاتری نیز دارند، از یک طرف به خطوط E1 متصل می‌شوند و از سمت دیگر به شبکه دیتا متصل می‌گردند.

کارت های ویپ( VoIP)
کارت های آنالوگ (Analog Cards):
کارت‌های آنالوگ (FXS/FXO) در ظرفیت‌های تک پورت لغایت 48 پورت ساخته می‌شوند. این کارت‌ها در گنجایش ذیل به کانکتورهای RJ-11 و در ظرفیت بالا به RJ-21 مجهز هستند. از هر دو نوع این کانکتورهای می‌توان برای پیوستگی با خطوط شهری، داخلی‌ها و یا پیوستگی میانی استریسک و هر IPPBX دیگری بهره گرفت.در شکل زیر یک کارت آنالوگ نمایش دیتا شده است.

معرفی کارت های ویپ آنالوگ

کارت های دیجیتال (Digital Cards):
کارت‌های دیجیتال، که در داخل رایانه از طریق درگاه‌های PCI یا PCI-e با مادربرد پیوسته می‌شوند، قادرند از طریق پورت‌های دیجیتال نظیر T1، E1 و یا J1 ارتباط استریسک با شبکه تلفنی شهری یا مراکز تلفن سایر پایدار کنند. در کشور ما عموما از پورت‌های E1 جهت سرویس‌دهی دیجیتال استفاده شده و به ندرت خطوط BRI را ارائه می‌دهند. لازم به بیان است هر خطوط E1 تا 30 خط تلفن را حمایت می‌نمایند.